آهنگسازی و گام های آهنگ سازی

به تالیف کننده نت های موسیقی آهنگساز میگوییندآهنگساز در حقیقت نویسندهٔ موسیقی است که با احاطهٔ کامل به علم موسیقی ایده‌های فکری خود را در قالب موسیقی به رشتهٔ تحریر درمی‌آورد. آهنگسازی این نیست که شخص ملودی بسازد یا تنها در صورتی که قطعه‌ای موسیقایی ساخت وی لقب آهنگساز را به خود نسبت دهد؛ بلکه آهنگساز مانند هر حرفهٔ علمی دیگر می‌بایست در مراکز آموزش علمی موسیقی در رشته آهنگسازی تحصیل یا می‌بایست از علوم مختلف موسیقی از جمله رهبری ارکستر، سازشناسی، سازبندی، هارمونی، پُلی‌فونی، کنتراپوئن و… که لازمهٔ کار آهنگسازی است برخوردار باشد.

فردی که تنها ملودی می‌سازد و آن را به شخص دیگری برای سازبندی می‌سپارد، آهنگ‌ساز به‌شمار نمی‌آید و نغمه‌پرداز یا نواساز است. اما اگر کسی دیگر مقولات آهنگ‌سازی یعنی ملودی، هارمونی و سازبندی را با هم پیش ببرد یک آهنگ‌ساز به‌شمار می‌رود.

هر آهنگساز می‌بایست یک ساز را به خوبی بنوازد. در حقیقت در دنیای موسیقی به دلیل نیاز به دانش زیاد و گستردگی کار آهنگسازی، از وی به عنوان دانشنامهٔ موسیقی نام می‌برند.

وظایف آهنگساز

• نوشتن و تولید آهنگ برای ارکسترها، گروه های موسیقی، فیلم ها و تئاتر ها و ...
• کسب اطلاع از جدید ترین تغییرات و پیشرفت های صورت گرفته در عرصه موسیقی
• شنیدن انواع آثار آهنگ سازان مختلف (در الهام گرفتن و ایجاد آهنگی جدید بسیار موثر است)
• آموزش آهنگسازی
• اجرای ارکستر ( نوازنده یا رهبر)
• انجام تمرینات مستمر
• همکاری با افرادی از جمله تنظیم کننده، خواننده، نوازنده و ...
• مهارت و توانمندیهای مورد نیاز آهنگسازی
• داشتن علاقه و ذوق هنری
• آشنایی با علم موسیقی
• خلاقیت بالا
• داشتن صبر و پشتکار زیاد
• مهارت های ارتباطی مناسب

تحصیلات لازم برای ورود به شغل آهنگسازی

علاقه مندان به آهنگسازی می توانند از ابتدا پس از گذراندن دوره ششم ابتدایی در صورت داشتن شرایط لازم و قبولی در آزمون های اولیه، وارد هنرستان های موسیقی شوند. تحصیل در این هنرستان ها  سال طول می کشد و رشته های نوازندگی ساز ایرانی، نوازندگی ساز غربی و آهنگ سازی در آنها آموزش داده می شود. در صورت تمایل افراد می توانند پس از اخذ دیپلم، رشته خود را در مرکز علمی و کاربردی موسیقی ادامه دهند و یا با گذراندن دوره پیش دانشگاهی و قبولی در آزمون کنکور، وارد دانشگاه های کشور شوند. رشته آهنگسازی در دانشگاه های کشور در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد وجود دارد.

شرکت در دوره های آزاد آهنگسازی نیز راه دیگری است که افراد علاقه مند می توانند آن را انتخاب کنند.

آنچه برای ورود به شغل آهنگسازی و موفق شدن در آن مهم است، داشتن علاقه، پشتکار و توانایی جسمی مناسب می باشد.

آینده شغلی، بازارکار و فرصت های استخدامی آهنگساز

آهنگساز می تواند در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، آموزش عالی و صدا و سیما استخدام شود. او همچنین می تواند در آموزشگاه های آزاد موسیقی تدریس کند

آهنگسازی

به فرایند ایجاد یک قطعه جدید موسیقی می‌گویند. کسانی که آهنگسازی می‌کنند را آهنگساز می‌نامند. آهنگسازی در واقع عمل درک یک قطعه، هنر خلق آن و ایجاد نهایی آن است. یک قطعه‌ی موسیقی در فرم آهنگسازی از طریق نت‌نویسی یا یک رویداد صوتی منفرد بوجود می‌آید. ساختهٔ موسیقایی اگر قبل از اجرا ساخته شده باشد، می‌تواند از طریق حافظه، از طریق نت نوشته شده، یا ترکیبی از هر دوی اینها اجرا گردد. ساخته‌های موسیقایی دربرگیرنده عناصر موسیقایی‌ست که به‌طور گسترده از فردی به فردی دیگر و میان فرهنگ‌ها متفاوت است. بداهه‌نوازی نیز هنر ساخت موسیقی در حین اجراست.

آهنگسازی هنری است که با خلق و تولید اثر سروکار دارد از آنجا که انسان ذاتا علاقه دارد خود خلاق باشد اکثر علاقه مندان به موسیقی گرایش بسیار زیادی به آهنگسازی و به طبع آهنگساز شدن دارند.برخلاف باور عمومی آهنگسازی  صرفا به ساخت یک ملودی ختم نمی شود یک آهنگساز باتوجه به دانش موسیقیایی خود یک اثر هنری را می سازد اثری که در آن ساختار هارمونیکی،همراهی مناسب و... وجود دارد

آهنگسازی در واقع نقاشی صدا است براساس همین تعبیر کسی که می تواند با تکنیک ها و ذوق خود یک تصویر زیبا را در ذهن شنونده ایجاد کند آهنگساز است در واقع آهنگساز یک نقاش صداست!

در سطح غیر حرفه ای معمولا تمام مراحل اهنگسازی و تنظیم توسط یک شخص انجام می شود که این اغلب باعث ضعف اثر تولیدی می شود. باید توجه داشت در آهنگسازی نیاز به ذوق و هنر است اما تنظیم نیاز به آموزش دارد . آموختن تئوری موسیقی نیز از لوازم تنظیم موسیقی است. اما بطور کلی عمل اهنگسازی و تنظیم قطعات موسیقی یکی از پیچیده ترین علوم است.

 در ادامه این بحث به ایم موضوع خواهیم پرداخت که برای آهنگ سازی به چه چیز هایی نیازمندیم و گام های آهنگ سازی را با هم به ترتیب مرور خواهیم کرد.

گام های آهنگ سازی 

به اولین چیزی که احتیاج دارید چیزیست  که ایده هایتان را ضبط کند مثل ضبط کننده کاست، ضبط کننده مینی دیسک و میکروفون داخلی در کامپیوترتان

چیزی برای یادداشت برداری کردن از ترکیبتان مثل یک کاغذ موزیک ومداد و یا یک برنامه ی نوتیشن موزیک مثل Sibelius

آماده سازی:

به تعدادی از آهنگهای مورد علاقه تان گوش کنید و ببینید که آیا میتوانید بعضی از الگوهای مهم موسیقی را تشخیص دهید. آیا ریتم ملودی تکرار میشود؟ این آهنگ چه احساس و خلق و خویی در شما ایجاد میکند؟ آیا بخش های کنتراست در آن وجود دارد؟ چندتا؟ این بخش ها چقدر طول میکشند؟ و…

گام اول: سبک

تصمیم بگیرید که دوست دارید چه سبک موزیکی بنویسید، مثلا کلاسیک، راک، جاز یا فولک. در مورد گام موسیقی، ابزار و خلق و خو فکر کنید. برای گرفتن بعضی ایده ها، به تعدادی از قطعات موزیک انتخابیتان گوش کنید. این قطعه چه ترکیبی از عناصر موسیقیایی دارد که با آن رده متناظر است؟ بخش مورد علاقه تان چیست و چرا؟ مسیر اولیه تان را برای ترکیب مشخص کنید. آیا قطعه ی شما متن ترانه هم دارد؟

گام دوم: فرم

در مورد فرم آهنگسازی تان تصمیم بگیرید. بیشتر ترکیب های موسیقی از قسمت های یکسان-بخش های تکراری- یا فرم های متفاوت از یکدیگر-قسمت ای متضاد- تشکیل میشوند. ترکیب شما چقدر طول میکشد؟ چند قسمت دارد؟ فراموش نکنید که هر سبک موسیقی، فرم های متداول خود را دارد. شما میتوانید به یکی از فرم های موجود بپیوندید یا اینکه فرم خود را بسازید.

توجه: ساختار یک آهنگ انواع مختلفی داره که بر اساس تقسیم بندی می شه اون رو به 5 دسته تقسیم کرد:

Verse-Chorus-Bridge

Verse-Chorus

Verse-Lift-Chorus

“AABA” Formula

“AAA” Formula

گام سوم: ایده هایتان را بسازید

از ضبط کننده های صدا، کامپیوتر، مینی دیسک و… برای ضبط بعضی ایده هایتان استفاده کنید. از صدایتان استفاده کنید! ملودی های کوچک را بخوانید. اینکار را حداقل برای 10 دقیقه انجام دهید. هر آهنگی که دوست دارید آزادانه بزنید و بخوانید، در این مرحله لازم نیست کامل یا آماده ی اجرا باشید. هیچ کس غیر از خود شما آن را نمیشنود.پس این را دنبال کنید !

گام چهارم: اولین موتیف موزیک

-موتیف کوچک‌ترین واحد دارای مفهوم در موسیقی است-به صدای ضبط شده دوباره گوش کنید. آیا ایده ای به ذهنتان میرسد که موسیقیتان را گسترش دهید؟- به یاد داشته باشید که پیشرفت ملودی یاآکورد شما در این حال، طولانی یا پیچیده نیست. ببینید که میتوانید این را روی کاغذ یادداشت کنید. موتیف را با ابزار موسیقیتان بنوازید. به موتیف زیر توجه کنید:

گام پنجم: موتیف را اصلاح کنید

حالا به موتیف خود توجه کنید،میخواهید با آن چکار کنید؟ شما چند گزینه دارید: میتوانید آن را گسترش دهید، آنرا کوتاه کنید، آنرا به عقب برگردانید، آنرا تکرار کنید یا تغییرات جزئی و کلی در آن شکل دهید. با اینکار میتوانید یک عبارت موسیقی از موتیفتان ایجاد کنید. به عبارتهای موسیقی زیر توجه کنید:

گام ششم: بخش کانتراست

تقریبا در تمام سبک های موسیقی یک بخش کنتراست-متضادی- وجود دارد که با ارائه ی موارد جدید به گوش، به قطعه موسیقی هیجان میبخشد. برای نوشتن بخش متضاد، گام های 4 و 5 را تکرار کنید. به یک ریتم متفاوت فکر کنید و موتیف های اصلی را تکرار نکنید. آیا این بخش باعث حرکت و جنب و جوش در ملودی شما میشود یا حالت متفاوتی در شما ایجاد میکند؟ به بخش کنتراست زیر توجه کنید:

گام هفتم: همه ی اینها را کنار هم قرار دهید و به هم متصل کنید

در این قسمت از فرایند ترکیب، شما بخش هایی را ایجاد کردید، حال اینها را چگونه در قطعه ی خود تنظیم میکنید؟ به فرم اصلی خود فکر کنید. آیا چیزی که شما نوشته اید با مفهوم اولیه تان مطابقت دارد؟ آزادانه تغییرات خود را اعمال کنید. آیا قطعه شما کامل است یا لازم است یکی دیگه بنویسید؟ پایان قطعه چگونه است؟ دوست دارید که چه چیزی به آن اضافه کنید؟ آیا لازم است که یک بخش پیانو به آن اضافه کنید؟ آیا لازم است که یک بخش هارمونی برای ابزار یا خواننده متفاوت بنویسید؟ توجه کنید که لازم نیست تئوری خیلی زیادی در مورد نوشتن آکوردها در موسیقی بدانید.